Buitenhof

Het opgegraven verleden, weer ondergeschoffeld,
wacht op een nieuwe herontdekking.
De Buitenhof
Op geen enkele oude kaart of tekening staat bebouwing aangegeven op de Buitenhof. De verrassing was dan ook groot toen allerlei funderingen blootgelegd werden tijdens het archeologisch onderzoek in 1968 aan de westelijke kant van het kasteel, daar waar nu de Maartenshof aan grenst.
De resten werden door dr. Renaud, die destijds het onderzoek leidde, gedateerd in de 15e eeuw dus uit de tijd van Frank van Borssele. Er werden bakstenen funderingen aangetroffen en ook sporen van houten gebouwen.
Stoeterij
Eén van de vondsten was een groot stenen gebouw, een paardenstal of stoeterij van circa 30 bij 12 meter. In de stoeterij waren de steunpunten van het houtskelet nog aanwezig en lagen er nog grote delen van het plaveisel op hun plaats.
Tegen de stal aangebouwd bevond zich de fundering van de woning van de maarschalk, de stalmeester.
Verder werd er een grote, aan drie zijden ommuurde vate of paardenwed gevonden. De vate bestond uit een poel met daaraan aansluitend een schuin aflopende geplaveide vloer. In de vate konden paarden en ander vee gedrenkt worden. (Zie foto 256, 257, 259, 260 onder deze tekst).
In 1456 woonde Jan van Bergen in de maarschalk-woning, hij was belast met de zorg voor de paarden, destijds stonden er 10 paarden op stal. (Zie foto 248, 249, 250 onder deze tekst).
Uit de overgeleverde rekeningen blijkt dat Frank van Borssele een groot paarden liefhebber was, dat verklaart de aanwezigheid van zo’n grote stoeterij, dit was bijzonder voor die tijd.
Er werden veel paarden aangekocht maar ook zijn er gegevens bekend dat er hengsten gefokt werden als relatiegeschenk aan belangrijke edelen.
In 1460 kreeg Jacob van der Boort, de foerier van Frank uit Brielle, opdracht een paard uit Sint-Maartensdijk naar Hertog Karel de Stoute te brengen.
Een jaar daarna werd een zwarte hengst naar de bisschop van Keulen gebracht.
Tijdens de bezoeken van de bevriende edelen stonden er tientallen paarden op stal. Tijdens het huwelijk van Frank met Jacoba, en zij hof hield in Sint-Maartensdijk, stonden er zes van haar hengsten, twee merrie’s en een veulen op stal.
Ten noorden van de stallen bevinden zich nog funderingen van een brouwhuis met een overwelfde goot.
Naast het brouwhuis was een grote waterpoel.
Op de buitenhof, aan de west- en noordzijde, bevond zich een watergang, deze komt nagenoeg overeen met de huidige singel bij de Maartenshof.
Bij de opgraving zijn hier, ca 100 meter ten noorden van de Maartenshof, nog brugresten gevonden.
Op het hele terrein zijn nog meer delen van funderingen aangetroffen maar die zijn niet verder onderzocht.
Alles duidt er op dat hier ooit een grote kasteelboerderij was met veel bedrijvigheid en personeel.
In de tijd van Frank van Borssele werd er veel vee, zoals koeien, schapen en gevogelte gehouden en geslacht.
Ook werden allerlei levensmiddelen opgeslagen voor de diverse hoven van Frank van Borssele
Het is goed mogelijk dat personeel, betrokken bij de kasteelboerderij woonde op de buitenhof.
Na 1468 is Frank’s gezondheid slecht en verblijft hij alleen nog in Brielle, waar hij in 1470 overlijdt.
Na het overlijden van Frank is de functie van het kasteel verandert en is er minder personeel nodig op het kasteel en is de stoeterij te groot en overbodig; vervalt of wordt afgebroken.
Alle dagelijkse bezigheden worden dan op de voorburcht geconcentreerd.



250

Het woonhuis met westmuur van stal. Gezien vanuit het noordwesten.
238

Zuidelijke helft van stal met woning. Gezien vanuit het noorden.
239

Noordelijke helft van stal met grup, Gezien vanuit het noordoosten.
240

Overzicht stal, op voorgrond westmuur, Gezien vanuit het noorden.
243

Noordelijke helft westmuur van stal met aangebouwd gemak, achtergrond: resten van een watergang. Gezien vanuit het zuidwesten.
247

Westmuur van stal met gemak I en aangebouwde woning. Midden: resten van een keistenen vloer. Gezien vanuit het westen.
249

Straatje van keistenen, daarachter het woonhuis. Gezien vanuit het zuidoosten.
251

Noordelijke helft van stal met westmuur. Voorgrond: zuidelijke einde watergang. Gezien vanuit het westen.
252

Overzicht watergang. Midden: oudste deel, links: het noordelijke bredere gedeelte, rechts het zuidelijke einde.
Gezien vanuit het noordwesten.
253

Overzicht watergang. Voorgrond: noordelijk einde van het brede deel met achter een rest van een boog die het middendeel overkluisde. Gezien vanuit het noordwesten.
254

Noordelijk deel van watergang met aanbouwsels, Gezien vanuit het westen.
256

Oostelijke muur van paardenwed. met steunberen aan binnenzijde. Rechts hellende vloer van keistenen. Gezien vanuit het noorden
257

Oostelijke muur van paardenwed. met steunberen aan binnenzijde. Onder: bakstenen vloer, achter: keistenen vloer.
Gezien vanuit het zuiden.
259

Zuidelijk deel van de paardenwed. Gezien vanuit het oosten.
260

Zuidelijk muur van de paardenwed.
Gezien vanuit het westen.
261

Noordelijk einde van paardenwed. Links: resten van cirkelvormig bouwsel met steunberen.
Gezien vanuit het noordoosten
264

Cirkelvormig bouwsel bouwsel met steunberen ten oosten van het noordelijk einde van het paardenwed.
Recht boven: het woonhuis.
Gezien vanuit het oosten.
267

Bruggenhoofd van brug in westelijke gracht.
Rechts in het water beschoeiingspaaltjes.
Gezien vanuit het Noordoosten